Dva od deset arheoloških otkrića u toku 2015. godine o kojima je izvestio časopis Christianity Today (Hrišćanstvo danas) vode poreklo u iskopavanjima koja su sponzorisana od strane Adventističkog univerziteta Sautern (Southern Adventist University).

„Arheološka iskopavanja čiji su rezultati publikovani u toku 2015. godine daju nam nove informacije o biblijskim događajima i ljudima“, izveštava ovaj vodeći hrišćanski časopis u Sjedinjenim Američkim Državama u članku objavljenom u decembru 2015. godine pod naslovom „Deset najvećih arheoloških otkrića u 2015. godini“.

Pod rednim brojem 5 na ovoj listi je otkriće zapisa koji je pronađen u Kirbet Kejafi (Khirbet Qeiyafa), u dolini Elah u južnom delu Izraela. Zapis datira iz vremena Saula i Davida i spominje ime Esvala (Eshba’al), a to je ime koje je nosio i jedan od Saulovih sinova.

Ovo otkriće je publikovano u junu 2015. godine i vodilo je ka sastanku direktora ovog iskopavanja i premijera Izraela Benjamina Natenijahua.

„Ovo ime se spominje samo u spisima Biblije koji govore o vremenu iz 10. veka pre Hrista, što znači da se biblijski tekst sasvim uklapa u arheološka iskopavanja u Judeji“, rekao je Majkl Hazel, profesor Bliskoistočnih studija i arheologije na univerzitetu Sautern koji je ujedno bio i direktor ovih iskopavanja. „Ovo takođe potvrđuje, zajedno sa drugim zapisima iz ovog perioda koji su pronađeni na ovom lokalitetu, da je jevrejsko pismo bilo već uspostavljeno u Judi u periodu ranog 10.veka pre Hrista.“

Kirbet Kejafa je postala presudno važan lokalitet u tekućoj debati o ranoj istoriji Jude. Novi podaci sa ovog lokaliteta, uključujući i ovaj zapis, su utvrdili rano postojanje Saulove i Davidove monarhije koju su mnogi istraživači želeli da uklone iz istorije.

Otkriće pod brojem 4. na ovoj listi je deo hananske kamene ploče koji je pronađen u Tel Lahisu. Ovo je prvi put u proteklih 30 godina koliko traju iskopavanja u Izraelu da je pronađen proto-hananski zapis. Zapis koji je datiran u kasno bronzano doba, potiče iz  hananskog hrama u Tel Lahisu koji je jedan od najvažnijih lokaliteta iz perioda Sudija.

Arheološki institut adventističkog univerziteta Sautern  je zajedno sa Hebrejskim univerzitetom iz Jerusalima finansirao ove ekspedicije u Kirbet Kejafu i Lahis. Faza iskopavanja u Kirbet Kejafi završena je 2013. i sada se kompletiraju publikacije. Četvrta ekspedicija u Lahis započela je svoja istraživanja na drugom po redu važnosti biblijskom lokalitetu u Judi 2013. i postala je najveća ekspediciji na Srednjem Istoku sa 115 do 120 članova i volontera svake godine. Internacionalni konzorcijum adventističkih ustanova pridružio se Sauternu, uključujući Adventistički internacionalni institut naprednih studija sa Filipina, Adventistički univerzitet Bolivije, Helderberg koledž iz Južne Afrike, Koreanski Jangsin univerzitet, Oukland univerzitet i Virdžinija Komonvelt univerzitet.

Iskopavanja u Lahisu su otkrila masivna razaranja koja vode poreklo iz vremena Vavilonskih osvajanja pod Navuhodonosorom 586. pre Hrista (2. O Carevima 25), gdje je pronađen veliki broj posuda, i ranija razaranja iz 701. godine pre Hrista tokom napada Senaheriba cara Asiriji (2. O Carevima 18, Isaija  36-37). Nivo iskopavanja koji se datira u ovaj period asirske vladavine sadrži nekoliko tzv. LMLK posuda. Termin LMLK na hebrejskom znači „za cara“. Tokom prethodnih iskopavanja pronađeno je više od 400 LMLK posuda od kojih se mnoge datiraju u period vladavine cara Jezekije.

Projekat će se nastaviti tokom predstojećeg leta od 16. juna do 24. jula i učesnici se nadaju da će otkriti još više zakopanih tajni u starom gradu Lahisu.

Za više informacija posetite southern.edu/lachish.

Na ovoj listi se, pod brojem 3, nalazi i otkriće Jezekijinog pečata. 

Izraelski arheolozi uspeli su da ustanove da je jedan mali predmet, pronađen pre pet godina tokom iskopavanja u starom gradu Jerusalimu, pečat Jezekije, judejskog kralja iz VIII veka p.n.e. Glineni kružić, prečnika jedan centimetar, nalazio se na svitku papirusa čiji je otisak vlakana vidljiv na njegovoj donjoj strani, što ukazuje da je pečat zatvarao dokument koji je kralj svojeručno potpisao, izjavio je vođa istraživanja, Eilat Mazar, arheolog sa Hebrejskog univerziteta u Jerusalimu. 

„Jezekija [sin] Ahaza car Judeje“ — piše na natpisu.

Pečat sadrži egipatske motive krilatog sunčanog diska i anka, hjeroglif koji ima značenje „večni život“. Jezekija je bio kralj Judeje od 716. do 687. Poznat je po podizanju utvrđenja oko Jerusalima i dovođenju pitke vode u grad kanalom koji su arheolozi otkrili u XIX veku.